Çocuk Kardiyolojisi

Çocuk Kardiyoloji (Pediatrik Kardiyoloji);

Anne karnında ki bebeğin kalbinden başlayarak 18 yaşındaki çocuklara kadar olan yaş grubunda ki kişilerin kalp hastalıklarının tanı ve tedavisi ile ilgilenen bilim dalıdır. Anne karnında kalbin gelişimi, döllenmeyi izleyen iki ay içinde tamamlanır. Kalp, 60 gün içinde 4 kapaklı ve 4 boşluklu bir organ hâlini alır ve insan yaşamı boyunca çalışmaya devam eder.

Bazı durumlarda henüz anne karnında yer alan bebeğin kalbinde gelişimine bağlı olarak anomaliler bulunur. Canlı doğan her 1000 bebeğin yaklaşık 9’unda doğumsal kalp hastalığı görülmektedir. Bu hastalıklar, yetişkinlerde karşılaşılan kalp hastalıklarından oldukça farklıdır, çünkü çocuklar yetişkinlerin küçülmüş hali olmayıp, sürekli büyüyen ve gelişen bir yapıya sahiptirler.

Doğumsal Kalp Hastalıkları Neden Kaynaklanır?

Doğuştan gelen kalp hastalıklarının büyük bir çoğunluğu, doğumdan sonraki bir yıl içinde görülse de bir kısmı anne karnındaki bebeğin kontrolü sırasında yapılan fetal ekokardiyografi ile de fark edilebilir. Kalp rahatsızlıkları genellikle 1 yaşına kadar yapılan rutin muayene sırasında çocuk hekimi tarafından fark edilir ve hekimin, aileyi çocuk kardiyoloğuna yönlendirmesi sonucu tanı netleşir. Bunun sebebi çoğunlukla bulguların aileyi rahatsız edecek düzeyde olmamasıdır.

Genetik Hastalıklar: Yenidoğan bebeklerde görülen kalp hastalıklarının yaklaşık %9’u kromozom bozukluklarına bağlıdır. Örneğin Down sendromlu hastaların %40’ında doğumsal kalp anomalisi görülür. Mikrodelesyon olarak tanımlanan ve kabaca kromozomlarda oluşan kırık ve kopmalar olarak tanımlanabilecek bu hasarlanma kalp hastalıklarından sorumlu tutulur.

Metabolik Hastalıklar: Anne adayında bulunan diyabet gibi metabolik hastalıklar, yenidoğanlarda görülen tüm kalp rahatsızlıklarının %1 ile %2’sine sebep olmaktadır. Şeker hastalığına sahip annelerin bebeklerinde kalp hastalığı bulunma riski %2 ile %6 arasındadır.

Teratojenik Etkenler: Anne adayının gebelik esnasında sigara, alkol, uyuşturucu, X ışınlarına ve kimyasallara maruz kalması ve bazı ilaçları kullanması doğumsal kalp rahatsızlıklarına sebep olabilir.

Edinsel Kalp Hastalıkları, doğuştan normal olan bir kalpte sonradan gelişen kalp bozukluklarıdır. Romatizmal kalp hastalığı, Kawasaki hastalığı, perikardit, miyokardit, enfektif endokardit, kardiyomiyopatiler, mitral kapak prolapsusu ve diğer kapak bozuklukları bu hastalıklardandır.

 Edinsel Kalp Hastalıkları

Doğuştan normal olan bir kalpte sonradan gelişen kalp bozukluklarıdır. Romatizmal kalp hastalığı, Kawasaki hastalığı, perikardit, miyokardit, enfektif endokardit, kardiyomiyopatiler, mitral kapak prolapsusu ve diğer kapak bozuklukları bu hastalıklardandır.

Boğaz enfeksiyonu geçiren çocuk (Yalnızca A grubu beta hemolitik streptokokların yol açtığı boğaz enfeksiyonları romatizmaya yol açar. Diğer viral ve bakteriyal boğaz enfeksiyonlarından sonra romatizma gelişmez.) uygun dozda ve sürede antibiyotik almazsa romatizmaya yakalanma riski ortaya çıkar. Tedavi olan hastalarda risk çok azdır. En sık 5-15 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Boğaz enfeksiyonundan yaklaşık olarak 2-3 hafta sonra bulgular ortaya çıkar. Başlıca etkilerini kalp, eklem, cilt ve beyinde gösterir. Genellikle göze çarpan ilk bulgu eklemlerde (diz, ayak ve el bileği) şişlik, ağrı, sıcaklık artışı ve hafif kızarıklıktır. En önemli etkisini ise kalpte gösterir. Kalp kapaklarında hasara ve işlev bozukluğuna yol açar. Bazı çocuklarda ise beyin tutulumuna bağlı yüz, el, kol ve bacaklarda istemsiz, anormal hareketler (Kore), davranış bozuklukları ve huy değişiklikleri görülebilir. Cilt bulguları nadirdir. Hastalar tanı aldıkları anda tedaviye başlanılarak izleme alınmalıdır.

Çocuk Kalp Hastalıkları

Çocuk kalp hastalıkları gençler ve çocuklarda oldukça fazla görülmektedir. Yenidoğan bebeklerde doğumsal kalp hastalıkları ön plandayken, daha büyük çocuklarda enfeksiyonlar ve genetik yolla geçen rahatsızlıklar, kalp hastalıklarına yol açmaktadır. Çocukların ailesi tarafından iyi gözlenmesi ve belirli aralıklarla rutin kontroller kalp hastalıklarının erken teşhisinde hayati önem taşımaktadır.

Çocuk Kalp Hastalıkları Belirtileri;

• Morarma
• Sık nefes alıp verme
• Sıkıntılı solunum
• Sıkça görülen solunum yolu enfeksiyonu
• Kalpte üfürüm duyulması
• Çarpıntı
• Çabuk yorulma
• Baş dönmesi
• Bayılma
• Göğüs ağrısı
• Yüksek tansiyon
• Kilo alamama
• Gelişme bozukluğu

 Gebelikte kalp hastalıkları

Tanı, takibi ve tedavisi oldukça önemlidir. Hamileliğin 19. günüde gelişmeye başlayan kalp hakkında 16. haftadan itibaren “fetal ekokardiyografi” denilen ultrason aleti ile yapılan taramalarla bilgi alınabilmektedir. Özellikle 22. haftadan itibaren kalp hastalıkları konusunda, genelde doğrudan, bazen de dolaylı olarak (örneğin ense kalınlığına bakarak) bilgi edinmek mümkündür.

Anne karnındaki bebekte kalp rahatsızlığı fetal eko (ultrasonografi) aleti yardımıyla saptanabilmektedir. Görüntüler 16. Haftadan itibaren netleşmekte ise de en iyi 22.haftalarda kesin tanı konulabilmektedir. Yapılan fetal eko tetkikiyle her türlü kalp hastalığı saptanabilir. Karıncıklar arası delik(VSD), kalp kapak darlıkları, kulakçıklar arasında geniş delik(ASD), kalpten çıkan ana damarların yer değiştirmesi (TGA),birçok kalp bozukluğunu içeren(TOF) gibi, birçok kalp hastalığının tanısı konulabilir. Yapılan çeşitli çalışmalar ve araştırmalarda, fetal eko tetkikinin anne ve bebeğe zararlı bir etkisi saptanmamıştır.